ALKMAAR – In het Utrechtse Wilnis bezweek in de nacht van 26 op 27 augustus een veendijk. Een gebeurtenis die volgens deskundigen kan worden toegeschreven aan de extreme droogte die de zomer van 2003 kenmerkte. De dijk, die uit veengrond bestond, verloor zijn zuigende werking en werd te licht, waarna hij over een lengte van dertig meter met een keiharde knal brak. Een en ander bracht de media in opperste staat van opwinding en waterschappen door het gehele land in staat van paraatheid. In een eerste reactie na de gebeurtenis in Wilnis reageerde directeur watersystemen W. van der Ploeg van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier alsvolgt: " De dijken in noordelijk Noord-Holland zijn in orde.We hanteren zeer hoge veiligheidsnormen en er is geen achterstallig onderhoud. De kans op calamiteiten is zeer klein, al kun je ze nooit uitsluiten. In Noord-Holland noord speelt het probleem van de droogte niet, omdat onze boezems nog altijd op het normale zomerpeil staan. De dijken kunnen hier dus niet uitdrogen." Konden we rustig gaan slapen? Nee, de hype was een feit en dus werd na overleg tussen provincie en waterschap toch besloten tot een extra inspectieronde langs de secundaire waterkeringen, met name in het zuiden van het waterschap, zoals in de Zaanstreek en Waterland, waar op een aantal plaatsen veen in de dijkvoet is verwerkt. Gebleken is dat er inderdaad plaatsen zijn waar grote en kleine droogtescheuren in het talud zitten, maar die zijn volgens het waterschap te klein en te ondiep om nu problemen te geven. Extra maatregelen om de dijken te herstellen hoeven nog niet te worden genomen. Om aan de scheuren in de dijken een eind te maken zou het langere tijd zachtjes moeten gaan regenen waardoor ze weer verzadigen. Eigenlijk net zo langzaam aan als ze zijn uitgedroogd. Helaas laat het weer zich echter niet altijd voorspellen zodat alertheid wel geboden blijft. Als er veranderingen optreden en er reden is tot actie zal het Hoogheemraadschap dat onmiddelijk doen. Bij hevige regenval zullen de dijkvakken, waaronder de Westdijk bij Heerhugowaard, in elk geval speciale aandacht krijgen. Veendijken liggen langs de oudste polders van Nederland. Waterschappen hebben er eeuwenlang ervaring mee.Toch komt de doorbraak in Wilnis als een verrassing. Vreemd? Volgens prof.drs.ir. Vrijling van de TU in Delft schuilt juist in die ouderdom het probleem: "Die dingen zijn gewoon gebouwd van uit de sloot gebaggerde grond, en niet ontworpen met moderne rekenmethoden. Daardoor kunnen we niet automatisch zeggen welke krachten ze precies kunnen weerstaan." Maar er is ook wel meer bekend dan we denken. Uit het boek "Dijken" van T. Huitema citeert dhr. Vrijling: "Toen in de zomer van 1910 de boezemstanden van Friesland door langdurige droogte zeer laag werden, bleken in de volgende winter de veenkaden ernstig te lekken." Maar onderzoekers willen onderzoeken, en wijzen op wel dertig factoren die naast de droogte een rol gespeeld kunnen hebben bij de doorbraak in Wilnis. Ze zullen de onderste steen boven halen. Natuurlijk realiseert iedereen zich ook terdege dat defecten zich niet altijd aan de oppervlakte voor het oog vertonen maar verscholen kunnen zitten onder water of in het dijklichaam. Daarom zijn er in Noord-Holland ten noorden van het Noordzeekanaal dagelijks tientallen inspecteurs op pad om de dijken te controleren, en wordt elke melding door het Hoogheemraadschap serieus genomen.
