Hoorns stadsarcheoloog Michiel Bartels presenteert boek en medewerkers aan het boek. foto sjaak bos © 2016
De Oosterkerk in Hoorn staat aan het Grote Oost. Feitelijk behoort deze straat tot het oude tracé van de Westfriese Omringdijk, dus wát een mooie plek om een hagelnieuw boekwerk over deze dijk te presenteren: het boek, of eigenlijk de box “Dwars door de dijk”. Na een enerverend congres voor historici, archeologen en andere belangstellenden met de titel “Dijken, dammen en duikers”, was het de stadsarcheoloog en samensteller Michiel Bartels die het nieuwe werk presenteerde. Hij vergat het daarbij natuurlijk niet om op het belang te wijzen van het standaardwerk “In de ban van de dijk” van J.J.Schilstra uit 1974, die daarmee de Westfriese Omringdijk op de kaart zette. Dat had tot gevolg dat het stelsel als geheel in 1984 als provinciaal monument werd uitgeroepen en dat is vervolgens cruciaal geweest voor verder onderzoek en nieuwe ontwikkelingen.
In 2005 is het werk van Schilstra nog eens overgedaan in een modernere uitgave van Uniepers, de Westfriese Omringdijk, geschiedenis van een monument. Maar inmiddels zijn we weer tien jaar en heel wat bijzonder onderzoek verder. Het jaren durende versterkingsproject aan de Zuiderdijk tussen Hoorn en Enkhuizen (2005-2013), wat werd uitgevoerd in het kader van het landelijke Hoogwaterbeschermingsprogramma, heeft mooie kansen geboden. Omdat de Westfriese Omringdijk een provinciaal monument is, was aantasting niet toegestaan zonder archeolologisch onderzoek voorafgaand en tijdens het werk. Waar het normaal verboden is gaten in een dijk te graven, werd het nu mogelijk gemaakt. De dijkversterking was een unieke kans om voor het eerst sinds de middeleeuwen een kijkje te nemen binnenin de dijk. Behalve de dijk zelf werden ook allerlei aan de dijk gerelateerde kunstwerken onderzocht, zoals een molenkolk, een spui en een dijkmagazijn. Het onderzoek werd verder uitgebreid naar het westfries archief en de museale collecties. Verschillende rapporten die uit de onderzoeken zijn voortgekomen zijn nu in elkaar geschoven en samengevoegd tot het lijvige werk “Dwars door de dijk. Archeologie en geschiedenis van de Westfriese Omringdijk tussen Hoorn en Enkhuizen.”
De box bestaat uit vier delen. Een “hoofdboek” (deel 1) en drie bijlagen. In deel 1 gaan archeologen in op acht eeuwen werken, wonen en waterkeren in Westfriesland, aan de hand van materiaal wat is ontdekt.
In deel twee gaan verschillende auteurs specifiek in op onderzoek en betekenis van bijzondere vondsten en dijkgerelateerde kunstwerken.
Deel drie is een met veel foto’s geïllustreerde beschrijving van het archeologische werk aan de dijkdoorsneden, uitgevoerd in tijdens de versterking van de Zuiderdijk.
Deel vier is een verzameling van kaarten van 10 dijkdoorsneden.
Voor informatie over het boek klik hier.
