foto sjaakbos

Vanaf de Westfriese Zeedijk is het een steenworp naar het oude kerkje van Eenigenburg (uit 1792), dat zich daar als een roerdomp onopvallend strekt tussen hoge bomen. In deze kerk was ik zaterdag j.l. de misdienaar in een literaire hoogmis waarin schrijver, columnist en vriend Bert Wagendorp de voorganger was. De eredienst was een ode aan de Dijk. Bert declameerde en The Deurloupers verzorgden de muzikale omlijsting. Ik wil de bezoekers van de DaikSait de lezing niet onthouden. Vandaag deel 1.

foto marry bos

De Westfriese Omringdijk, deel 1

“Ik moet eerlijk toegeven dat het bijzondere karakter van de Westfriese Omringdijk mij heel lang is ontgaan. Dat kwam vooral doordat ik geruime tijd geen idee had van het bestaan ervan. Bovendien dacht ik: een dijk is een dijk, en als er één bijzondere dijk is in dit land, dan is het de Afsluitdijk. Wat trouwens geen dijk is, maar een dam. Maar toen zei iemand die het weten kon tegen me dat de Westfriese Omringdijk de meest bijzondere dijk was. Niet van Nederland, maar van de wereld.

De kunstenaar Pé Okx liep een paar jaar geleden met een fototoestel op een karretje de hele dijk rond, 126 kilometer. Niet op één dag, in etappes. Hij stopte om de drie meter en nam een foto. Daarna wachtte hij twaalf seconden, liep weer drie meter, waarna hij opnieuw een foto nam. Enzovoorts enzovoorts. Deze zelfbedachte Sisyphuskwelling resulteerde in een bijzondere film van 45 minuten, bestaand uit de achter elkaar geplakte veertigduizend foto’s van de dijk. Een klein deel daarvan staat ook in een boek, Westfriese Omloop, dat u met enig zoekwerk nog wel moet kunnen kopen.

Mooier eerbewijs aan de dijk bestaat er niet. Het luciferboekje Digue Ventoux dat ik in 2009 maakte samen met Sjaak Bos – en dat u na afloop kunt aanschaffen en laten signeren – mag er ook zijn, Maar Okx’ werk is onovertroffen.

Het is wonderlijk, dat je jarenlang bij de bijzonderste dijk ter wereld kunt leven zonder erbij stil te staan. Ik woonde vanaf 2000 in Alkmaar, en ik had het domweg niet in de gaten. Niemand had het er ook over. Ik neem toch aan dat je, wanneer je in de buurt van de Chinese Muur woont, regelmatig wordt benaderd door mensen die vragen:

‘Hoe is dat nou, wonen bij de Chinese Muur?’

‘Mwaahh.’

Of dat je aan de voet van de piramides woont.

‘Hoe is dat, wonen aan de voet van de piramides. Héél bijzonder zeker?’

‘Op een gegeven moment zie je ze niet meer. Alleen die toeristen op kamelen.’

Mij heeft nog nooit iemand gevraagd hoe het was om bij de Westfriese Omringdijk te wonen. Wat op zich wel logisch is, want de meeste mensen hebben nog nooit van de Westfriese Omringdijk gehoord. Zelfs niet in Alkmaar, waar de dijk toch doorheen loopt – al zie je hem nergens meer. De Omringdijk is een dijk die in eigen land heel lang niet is geëerd, en daarbuiten ook niet.

Overigens is de ultieme test of we met bijzonder door mensenhand gemaakt object hebben te maken de maantest. Namelijk: is het ding vanaf de maan waarneembaar. Met de Chinese Muur is dat het geval. Evenals met de E17 van Antwerpen naar de Franse grens (alleen ’s nachts als verlichting aan is). En de Westfriese Omringdijk? Welnu, uit betrouwbare bron weet ik, dat die ook is te zien vanaf de maan. Niet dat je er veel aan hebt, maar het zegt iets over de grootsheid.”

Bert Wagendorp

wordt vervolgd